WVLO: een kwestie van dóen

‘De bewustwording is er; nu gaan we doorpakken’

Na vier jaar Wendbaar vakmanschap in lerende organisaties is het tijd om het net op te halen. Wat heeft het project het bedrijfsleven en onderwijs gebracht? En zijn beide partijen dichter bij elkaar gekomen? Zijn de poortwachters tevreden over de uitkomsten? En wat zijn de wensen voor de toekomst? In gesprek met Linda Koopmans en Goedele Geuskens, onderzoekers bij TNO.

De wereld verandert behoorlijk snel. Voor een medewerker in een organisatie kan het best een uitdaging zijn om in die vernieuwende wereld mee te bewegen en duurzaam aan het werk te blijven. Die wendbare medewerker, die is hard nodig. In de regio Noord werd al lang met deze gedachte gewerkt aan de ‘vakmens nieuwe stijl’. Hieruit is het project WVLO ontstaan, met aan de wieg onder meer partijen als MBO Life Sciences (Aeres MBO Leeuwarden), Mobiliteitsnetwerk Noord-Nederland, Bakery Sweets Center en TNO.

Onderzoekers Goedele Geuskens en Linda Koopmans staan middenin het project en hebben het thema in zowel het bedrijfsleven als het onderwijs gevolgd en onder de loep genomen.

Wat maakt dit project zo uniek?

Goedele: “Wat het project ontzettend leuk maakt, is de enorme gedrevenheid van een aantal kartrekkers bij MBO Life Sciences. Dat geeft megaveel energie. De betrokken bedrijven staan er precies zo in: met de motivatie om het anders te doen, beter te doen en om te leren. Je kunt wel stellen dat de mensen die aan dit project zijn begonnen, stuk voor stuk wendbare vakmensen zijn. We hebben best wel spannende dingen gedaan. Als onderwijsinstelling een andere rol aannemen in een bedrijf, doe je niet zomaar. Niet de klassikale methode, maar studenten en werknemers zélf problemen laten oplossen. Dat maakt dit project uniek.”

Linda: “Daar kan ik me helemaal in vinden. De interactie van het onderwijs met het bedrijfsleven en de vernieuwing die dit met zich meebrengt, dát maakt WVLO uniek. Deze manier van werken, waarbij docenten medewerkers in het bedrijfsleven coachen, zie ik nog nergens anders.”

Goedele: “Het is ook een doe-mentaliteit. Vooral dóen, en leren doe je onderweg. Dat vraagt veel van docenten die een bedrijf ingaan, maar ook van de docenten die hun onderwijs 60% van de tijd omgooiden. Dat het dan ook echt lúkt, dat geeft veel energie.”

De doe-mentaliteit is dus nodig. Slaagt het project daarom zo goed in het Noorden?

Goedele: “Hybride onderwijs en ontwikkeling van medewerkers is niet uniek voor Friesland. Maar ik denk wel dat MBO Life Sciences in de voorhoede loopt. Met name onderwijsinstellingen die de stap nog moeten maken, of deels moeten maken, kunnen hier veel van leren.”

‘WVLO implementeren is niet zo gemakkelijk als het inelkaar zetten van een Ikea-pakketje. Het hele systeem moet erin meegaan.’

Linda Koopmans, onderzoeker duurzame inzetbaarheid bij TNO

Hoe ziet het vervolg van het WVLO-project eruit?

Goedele: “Na vier jaar WVLO hebben we veel kennis die we met alle plezier delen. Maar het ‘even nadoen’ is niet zo gemakkelijk.” Linda: “Het is niet even een Ikea-pakketje in elkaar zetten. Wil je aan de slag met Wendbaar vakmanschap in lerende organisaties, dan moet het hele systeem erin meegaan.”

Linda: “Een aantal onderdelen hebben we schaalbaar gemaakt. Wat we bijvoorbeeld zien, is dat de aanpak voor hybride onderwijs binnen MBO Life Sciences intern verder wordt verspreid.”

Goedele: “Die opschaling is de volgende stap. Daarbij gaat het er niet om wie erin voorop loopt. Wel is het van belang dat onderwijs en bedrijfsleven er beiden vol voor gaan. Want als een opleider wendbare vakmensen aflevert in een arbeidsmarkt die daarin niet meegaat, dan draagt dat niet bij aan de arbeidsvreugde en productiviteit. Alle partijen moeten dus tegelijkertijd stappen zetten. De bewustwording is er, nu gaan we doorpakken.”

Hoe staat WVLO er anno 2023 in het bedrijfsleven voor?

Linda: “Zelf ben ik erg veel bezig geweest met de vraag: Hoe creëer je een lerende organisatie? Gestart werd met ‘toekomstsessies’: een soort scan van een bedrijf waarin we de ondernemer vragen welke ontwikkelingen op hem afkomen en hoe hij de wendbaarheid van de medewerkers daarin stimuleert. Het TNO-model voor de lerende en innovatieve organisatie dient daarbij als basis. De vraag die ik ze 8 juni tijdens het event Beleef Wendbaar Vakmensschap graag stel, is: Ok, je weet hoe het werkt en de intentie is er, maar wat doen jullie nu concreet?”

Ook hier is het dus een kwestie van doen.

Linda: “Ja! Je wilt natuurlijk naar een cultuur waarin het normaal is om te leren. Maar de vraag is: Hoe start je daarmee? Een van de dingen die we veel zien terugkomen, is dat de visie van een organisatie op leren echt gedragen moet worden, in alle lagen. Idealiter stel je je bedrijfsvisie op mét je medewerkers. Die visie vertaal je naar beleid. Bijvoorbeeld door medewerkers tijdens werktijd ‘ontwikkeltijd’ te bieden. Het draait niet alleen om formeel leren, maar ook om informeel leren. Leren on the job. Daardoor komen ideeën en acties ook echt vanuit medewerkers. Met een top-downbeleid bereik je het niet.” 

En Goedele, is er een vraag die jij wilt stellen op 8 juni?

“We zien in ons onderzoek dat zowel het onderwijs als het bedrijfsleven zich bewust is van het belang van wendbaar vakmanschap en de lerende organisatie. En dat dit sterk samenhangt. Ik zou willen vragen hoe de aanwezigen denken dat meer partijen de stap zetten van awareness naar ‘actie’. Wat hindert, wat helpt, wat is er nodig? Met dit inzicht kan de sector echt een volgende stap zetten.”    

‘Kunnen we er binnen WVLO nog sterker ‘werken, leren EN innoveren van maken?’

Goedele Geuskens, senior onderzoeker bij TNO

Wat kan er nog beter?

Goedele: “Ten eerste wat ik net al noemde: dat we een boost geven aan het in de praktijk brengen van de opgedane kennis over wendbaar vakmanschap en de lerende organisatie en de stap naar dóen zetten. Daarnaast is het interessant om de integratie tussen de verschillende werelden van het onderwijs, bedrijfsleven, en kennispartners verder te vergroten. Kunnen we er nog sterker werken, leren EN innoveren van maken?”

Linda: “Ook zij-instroom blijft heel interessant. Zij-instroom heeft heel veel potentie, zeker met de personeelstekorten van nu, maar is niet eenvoudig.”

Verwachten jullie nog verrassingen op Beleef Wendbaar Vakmensschap?

Goedele: “Zelf ben ik nog steeds verrast door de hoeveelheid projecten die we te zien krijgen! Al die verschillende dingen geven zo’n rijk beeld van wat er al ontwikkeld is. Dat moeten we heel goed borgen en vasthouden in de betrokken netwerken en het onderwijs. Inhoudelijk gekeken, zou het kunnen dat er in de toekomst wat meer nadruk komt te liggen op de lerende organisatie.”

Even over die projecttitel…

Goedele: “Ja, die terminologie is en blijft ingewikkeld. We hebben nog geen eenvoudigere woorden gevonden en geven vaak meteen aan dat wendbaar vakmanschap gaat over het continu ontwikkelen van jezelf en verbeteren van producten en processen in het bedrijf.  Maar intussen reikt de duiding ‘wendbaar vakmanschap’ tot ver over de Friese grenzen.”

Kom naar het event!

Het event Beleef Wendbaar Vakmensschap vindt plaats op donderdag 8 juni (14:30-17:00 uur) bij Aeres MBO Leeuwarden, Jansoniusstraat 2A in Leeuwarden. Het verslag van dit evenement is later te lezen op deze website.

Tekst: Clara Bloemhof